സാമ്പത്തിക ഉള്‍പ്പെടുത്തല്‍ സൂചിക അവതരിപ്പിച്ച് ആര്‍ബിഐ
ആക്‌സസ് എളുപ്പവും ലഭ്യതയും സേവനങ്ങളുടെ ഗുണനിലവാരവും ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്ന 97 സൂചകങ്ങളാണ് സൂചികയില്‍ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നതെന്ന്് ആര്‍ബിഐ. റിസര്‍വ് ബാങ്ക് ഓഫ് ഇന്ത്യ (ആര്‍ബിഐ) ചൊവ്വാഴ്ച സാമ്പത്തിക ഉള്‍പ്പെടുത്തല്‍ സൂചിക (എഫ്‌ഐ-സൂചിക) ആരംഭിച്ചു. 2017 മാര്‍ച്ചില്‍ അവസാനിച്ച വര്‍ഷത്തിലെ 43.4 നെ അപേക്ഷിച്ച് 2021 മാര്‍ച്ചില്‍ അവസാനിക്കുന്ന വര്‍ഷത്തെ എഫ്‌ഐ-ഇന്‍ഡെക്‌സ് 53.9 ആയിരുന്നു.
സാമ്പത്തിക ഉള്‍പ്പെടുത്തല്‍ സമിതിയുടെ അഭിപ്രായത്തില്‍, ദുര്‍ബല വിഭാഗങ്ങളും താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള ഗ്രൂപ്പുകളും പോലുള്ള മിതമായ നിരക്കില്‍ സാമ്പത്തിക സേവനങ്ങളിലേക്കും സമയബന്ധിതമായും മതിയായ വായ്പയിലേക്കും പ്രവേശനം ഉറപ്പാക്കുന്ന പ്രക്രിയയാണ് ‘സാമ്പത്തിക ഉള്‍പ്പെടുത്തല്‍’ എന്ന് പറയുന്നത്.
ആര്‍ബിഐ പറയുന്നതനുസരിച്ച്, അടിസ്ഥാനപരമായ ഒരു വര്‍ഷവുമില്ലാതെയാണ് സൂചിക നിര്‍മ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്, സാമ്പത്തിക ഉള്‍പ്പെടുത്തലിനായി വര്‍ഷങ്ങളായി എല്ലാ പങ്കാളികളുടെയും ശ്രമങ്ങള്‍ പിടിച്ചെടുക്കാന്‍ ഇന്‍ഡെക്‌സ് ഉദ്ദേശിക്കുന്നു. ആക്‌സസ്, ഉപയോഗം, ഗുണനിലവാരം എന്നിങ്ങനെ മൂന്ന് വിശാലമായ ഘടകങ്ങളാണ് ഈ സൂചികയില്‍ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നത്, ഓരോന്നിനും യഥാക്രമം 35 ശതമാനം, 45 ശതമാനം, 20 ശതമാനം വെയ്‌റ്റേജ് ഉണ്ട്. ബാങ്കിംഗ്, നിക്ഷേപങ്ങള്‍, ഇന്‍ഷുറന്‍സ്, തപാല്‍, പെന്‍ഷന്‍ മേഖല എന്നിവയുടെ വിശദാംശങ്ങള്‍ ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.
എന്നാല്‍ ആര്‍ബിഐയുടെ അഭിപ്രായത്തില്‍, ആക്‌സസ് എളുപ്പവും ലഭ്യതയും ലഭ്യതയും സേവനങ്ങളുടെ ഗുണനിലവാരവും ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്ന 97 സൂചകങ്ങളാണ് സൂചികയില്‍ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നത്. ഈ സൂചികയുടെ ആശയം 2021 ഏപ്രിലില്‍ റിസര്‍വ് ബാങ്ക് പ്രഖ്യാപിച്ചിരുന്നു. ഇനിമുതല്‍, എഫ്‌ഐ-ഇന്‍ഡെക്‌സ് എല്ലാ വര്‍ഷവും ജൂലൈയില്‍ പ്രസിദ്ധീകരിക്കുമെന്ന് പ്രസ്താവിച്ചു.
സാമ്പത്തിക ഉള്‍പ്പെടുത്തല്‍ മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള സര്‍ക്കാര്‍ നടപടികള്‍
സാമ്പത്തിക ഉള്‍പ്പെടുത്തലിലേക്കുള്ള സര്‍ക്കാരിന്റെ ഏറ്റവും ജനപ്രിയ പരിപാടി ജന്‍ ധന്‍ യോജനയാണ്, ഇതിലൂടെ 42 കോടി ബാങ്ക് അക്കൗണ്ടുകള്‍ 2021 ഓഗസ്റ്റ് വരെ തുറന്നിട്ടുണ്ട്, അതില്‍ 55 ശതമാനം സ്ത്രീകളുടേതാണ്.
ആര്‍ബിഐ, സെക്യൂരിറ്റീസ് എക്‌സ്‌ചേഞ്ച് ബോര്‍ഡ് ഓഫ് ഇന്ത്യ (സെബി), ഇന്‍ഷുറന്‍സ് റെഗുലേറ്ററി ആന്‍ഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് അതോറിറ്റി ഓഫ് ഇന്ത്യ (ഐആര്‍ഡിഎഐ), പെന്‍ഷന്‍ ഫണ്ട് റെഗുലേറ്ററി ആന്‍ഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് അതോറിറ്റി (പിഎഫ്ആര്‍ഡിഎ) എന്നിവരുടെ ഒരു കൂട്ടം നാഷണല്‍ സെന്റര്‍ ഫോര്‍ ഫിനാന്‍ഷ്യല്‍ എജ്യുക്കേഷന്‍ (എന്‍സിഎഫ്ഇ) സ്ഥാപിച്ചു. .
കഴിഞ്ഞ സാമ്പത്തിക വര്‍ഷം മൊത്തം 5,245 സാമ്പത്തിക സാക്ഷരതാ പരിപാടികള്‍ ചഇഎഋ നടത്തിയിട്ടുണ്ട്. സ്‌കൂള്‍ അധ്യാപകര്‍, വിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍, കോളേജ് വിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍, സ്ത്രീകള്‍, കര്‍ഷകര്‍/ഫാര്‍മര്‍ പ്രൊഡ്യൂസര്‍ ഓര്‍ഗനൈസേഷനുകള്‍ (എഫ്പിഒകള്‍), കുടിയേറ്റ തൊഴിലാളികള്‍ മുതലായവ അത്തരം പരിപാടികളുടെ ലക്ഷ്യ ഗ്രൂപ്പുകളില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു.
സാമ്പത്തിക സാക്ഷരത പ്രചരിപ്പിക്കുന്നതിനായി ബാങ്കുകളുമായി ചേര്‍ന്ന് ആര്‍ബിഐ സ്ഥാപിച്ച സാമ്പത്തിക സാക്ഷരതാ കേന്ദ്രങ്ങള്‍ (സിഎഫ്എല്‍). 2024 മാര്‍ച്ചോടെ രാജ്യത്തുടനീളമുള്ള സിഎഫ്എല്‍ പദ്ധതി ബ്ലോക്ക് തലത്തില്‍ വിപുലീകരിക്കാനാണ് ആര്‍ബിഐ ലക്ഷ്യമിടുന്നത്.
കൂടാതെ, നാഷണല്‍ സ്ട്രാറ്റജി ഫോര്‍ ഫിനാന്‍ഷ്യല്‍ എജ്യുക്കേഷന്‍ (202025) സാമ്പത്തിക സാക്ഷരത സ്‌കൂള്‍ വിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍ക്കുള്ള വിദ്യാഭ്യാസ പാഠ്യപദ്ധതിയില്‍ സംയോജിപ്പിക്കാന്‍ ലക്ഷ്യമിടുന്നു. നിലവില്‍, 15 സംസ്ഥാന വിദ്യാഭ്യാസ ബോര്‍ഡുകള്‍ അവരുടെ സ്‌കൂള്‍ പാഠ്യപദ്ധതിയില്‍ സാമ്പത്തിക വിദ്യാഭ്യാസത്തെക്കുറിച്ചുള്ള മൊഡ്യൂളുകള്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.
